Uitzet...

De inhoud van de linnenkast was vroeger eigenlijk de bruidsschat van de bruid... De bruid zorgde voor de linnenuitzet...meestal zelf gemaakt en versierd met kant en borduursels... Dat hing van de rijkdom van de ouders van de bruid af... Linnen was voor de welgestelden...katoen voor de lagere stand... Een vast onderdeel van de linnenuitzet was het doodshemd... Onze voorouders waren goed voorbereid op hun dood...alles lag klaar voor hun "laatste reis"... Ook standaard in de linnenkast was een kinder doodshemdje... De kinder sterfte was hoog...door complicaties bij de geboorte ...slechte voeding... slecht gezondheidszorg...en besmettelijke ziektes...waar we tegenwoordig gelukkig voor ingeënt worden... Die hemdjes werden met zorg met de hand gemaakt...versierd met kantjes...zoals op de foto...en omhaakt met een siersteek...  De kousen en de muts hoorden bij het doodshemd voor volwassenen... Gelukkig zijn deze stukken nooit gebruikt en liggen ze nu in de linnenkast van Museum Het Voorhuis in Bleskensgraaf...

Kast...

In Museum Het Voorhuis staat in de opkamer deze linnenkast... Het is een kuifkast, ook wel kroonkast genoemd... Het waarom is duidelijk te zien aan zijn mooi uitgesneden kuif of kroon...Hier liggen de oude linnen- en katoenen schatten van het museum in... Een kast is een opbergruimte... vaak vernoemd naar de spullen die er in lagen... zoals een boekenkast... servieskast... bezemkast... kledingkast enz... Eeuwenlang was een kist het voornaamste opbergmeubel in huis... Pas in de 17e eeuw komen er kasten in de woningen van rijke kooplieden...toogkasten...kolomkasten...en kussenkasten... Hele rijke mensen hadden een kabinet... maar dat was meer een pronkkast... Hier werden de kostbaarheden in uitgestalt... Later werden er in woningen muurkasten gebouwd...maar die zijn er inmiddels bijna allemaal uit gesloopt... Omdat we nu steeds meer spullen hebben....heeft iedereen nu wel een opbergkast...en/of voorraadkast... Ook kasten gaan met de tijd mee... In deze kast in Het Voorhuis liggen prachtige oude gebruiksvoorwerpen van vroeger...ieder stapeltje heeft zijn eigen verhaal...maar dat is voor de volgende blog....

Verzamelen...

Al eeuwen lang verzamelen en sparen mensen spullen...soms dure objecten als zilver of schilderijen...soms waardeloze dingen zoals dode vlinders... Alle spullen van één onderwerp bij elkaar noemt men een verzameling... Ik had in mijn jeugdjaren een verzameling afbeeldingen van ons Koninklijk Huis...ik knipte alle foto's uit kranten en tijdschriften waar iemand van de familie van Oranje opstond...en plakte ze in een plakboek.... Mijn zus had een plakboek met lege suikerzakjes... en mijn broer spaarde speldjes... Die kreeg je vaak als cadeautje bij een product wat je kocht... Ook schreef hij fabrikanten een brief met de vraag of ze een speldje wilden opsturen...want ons moeder kocht natuurlijk niet alle producten...alleen die nodig waren... Na de speldjes zaten er sleutelhangers bij de producten...en weer later stickers... Een wonder vond ik die dingen...om ze in te plakken hoefde je er geen gluton op te smeren...ze plakten uit zichzelf ...als je er aan de achterkant een papiertje aftrok... Bij de lodaline...een vaatwasmiddel...kreeg je bootjes en helicoptertjes die je zelf als een puzzel in elkaar moest zetten... En voor de meisjes plastic kralenbolletjes die je aan elkaar prikte... Bij een pakje boter zaten bambinosteentjes...plastic stenen...ramen en dakjes om een huis te bouwen... Lego heeft ze later nagemaakt...denk ik... Er werd vroeger dus van alles gespaard... postzegels... munten... sigarenbandjes...foto's van filmsterren zoals Brigitte Bardot...en lucifermerken... De bovenkant van het lucifersdoosje werd er afgeknipt en ook in een plakboek geplakt... Mijn kinderen verzamelden ook...flippo's bijvoorbeeld....die zaten in een zakje chips...en kleine plastic speentjes...die je aan een ketting of armband deed...of aan een veiligheidsspeld als broche... Ook nu worden er door kinderen dingen verzameld en gespaard... spullen die nu niet meer bij de producten zitten...maar met je kassabon af te halen zijn bij de servicebalie... Kinderen van nu staan bij de uitgang van de supermarkt te bedelen om de plaatjes...dino's en zelfs plantjes... Soms moeten er dranghekken geplaatst worden om het winkelend publiek te beschermen tegen de aanvallen van de jeugd... En een plakboek heet tegenwoordig een verzamelalbum...

In Museum Het Voorhuis is nu nog steeds een verzameling te zien van puddingvormen...meer mijn ding nu...!

Kolen...

Wij hadden vroeger ook zo'n kachel in de voorkamer staan...met mica glasraampjes... Die brandde alleen op zon-en feestdagen... want dan zat je in de voorkamer... Op doordeweekse dagen zat men in de woonkeuken... Vaak was de voorkamer van de keuken gescheiden met schuifdeuren...het zij van glas...of hout...en soms van glas-in-lood... Dat hing van status en rijkdom af... Boven de kachel hing bij ons een vierkant kleed...dezelfde als op de foto... overhoeks opgehangen...met daarop een koperen salamander... Trouwens de planten op de foto zijn ook heel kenmerkend voor de jaren 60... De kachel in de voorkamer werd de haard genoemd en gestookt met antraciet of cyntraciet....Dat zijn vormen van steenkool en gaven niet zo veel stof... Ze waren wel duurder dan bv. eierkolen... die doordeweeks in de driegaatskachel in de keuken gestookt werden... Eierkolen werden gemaakt van samengeperst antracietgruis... Op elke eierkool werden de eerste twee letters ingeslagen van de kolenmijn waar ze van afkomstig waren... 's Nachts ging er een briket in de kachel...wij noemden ze trouwens "sloffen"... een soort kleine baksteen van steenkool... Die bleef lang gloeien...en als je die 's morgens met de pook uit elkaar haalde...en er weer eierkolen oplegde...ging de kachel weer snel branden... Bij ons was het vaak een strijd wie van de kinderen de kolenkit moest vullen... een niet zo'n leuke dagelijks taak... Eierkolen uit het kolenhok spitten ging nog wel...maar antraciet was lastiger...en je werd zwart van het kolengruis... In Groningen en Drenthe balen ze er nu van...maar wat ben ik blij met die gasbel die gevonden werd in 1959...en ons vanaf de jaren 70 voorziet van aardgas...

Pap...

Aanstaande zaterdag 8 juli kunt u in Museum Het Voorhuis uw eigen puddingvormen laten beoordelen wat betreft ouderdom enz... Het Museum is geopend vanaf 14.00 uur tot 16.30 uur... Tevens kunt u dan de tentoonstelling bekijken over de vele puddingvormen die tentoongesteld zijn... Iemand zei laatst tegen mij : ik heb geen puddingvormen want ik eet geen pap...  Maar pap is heel wat anders dan pudding... Pap bestaat voor het grootste gedeelte uit melk...die meestal wat dikker gemaakt wordt door bv. meel of iets anders toe te voegen... Ook doet men vaak suiker of stroop door de pap... Volgens de warenwet moet pap voor 50 % uit koemelk bestaan...met een vetpercentage van 2,6 %... Hoe dat te meten is weet ik niet...zal wel op een melkpan staan waarschijnlijk... Je hebt verschillende soorten pap... broodpap... gortepap... havermoutpap... griesmeelpap... karnemelksepap... rijstepap... en lammetjespap... Met deze laatste pap is iedereen boven de 50 jaar grootgebracht... melk met kindermeel (fijne bloem)... Hoe meer honger je had...hoe dikker de pap werd gemaakt... Wanneer een pap zo dik gemaakt wordt dat deze niet meer vloeibaar is...gaat de pap over in pudding... Een griesmeelpap wordt dan griesmeelpudding... Pap wordt vaak als ontbijt gegeten...of na de warme maaltijd... Vroeger at men ook vaak pap voordat men naar bed ging...in melk zit het stofje tryptofaan... waar je slaperig van wordt... Alleen moet je minimaal 2 of 3 liter melk drinken om enig effect te voelen...maar dat wist men vroeger nog niet...